Kinestetyka i motoryka

WRAŻENIA KINESTETYCZNE

U osób niewidomych ważną funkcję spełniają wrażenia kinestetyczne. Ich receptory znajdują się w mięśniach, stawach czy ścięgnach. Informują człowieka o aktualnej pozycji jego aparatu ruchowego, o ruchach statycznych i ich przemieszczaniu, o ruchach dynamicznych.

Dzięki niemu dotyk nabiera właściwej wartości dla niewidomych.                                                                            Wrażenia kinestetyczne są sumą wrażeń spowodowanych naciskiem mięśni i stawów. Powtarzanie pewnych czynności powoduje wyćwiczenie pamięci kinestetycznej - utrwalenie przez mięśnie stereotypów ruchowych. Przy przemieszczaniu się na dłuższych dystansach dużą rolę pełni pamięć czasowa, będąca sumą ruchów wykonywanych jednostajnie w jednostce czasu. Oba te rodzaje pamięci powinno się ćwiczyć razem.

Inną formą kompensacji przez osoby niewidome braku wzroku jest zmysł przeszkód, który znajduje się w okolicy czoła i skroni. Jego funkcjonowanie polega na odczuwaniu lekkiego ucisku, kiedy napotykany jest przedmiot znajdujący się w ruchu lub spoczynku w niewielkiej odległości od twarzy. Wrażenia dotykowe na twarzy odbierane są przez ucho, co powoduje u niewidomych odruch warunkowy. Zmysł przeszkód jest mechanizmem, którego podstawę stanowi instynkt obronny a główne bodźce są natury słuchowej.

ROZWÓJ MOTORYKI DZIECKA

Ćwiczenie motoryki dziecka niewidomego jest konieczne dla osiągnięcia przez nie coraz większej sprawności fizycznej, dla odczuwania zadowolenia z zabawy ruchowej, wreszcie dla zdobywania przez dziecko większej pewności w ruchach i orientacji w najbliższym i dalszym otoczeniu.

Zabawy ruchowe i ćwiczenia gimnastyczne realizują 3 zasadnicze zadania:

- stymulują procesy życiowe

- wyrównują niepożądane zjawiska rozwojowe

- adaptują do życia.

Poprzez gimnastykę i zabawy ruchów dzieci dotleniają organizm. Ruch na świeżym powietrzu pobudza krążenie krwi, poprawia przemianą materii, wzmacnia aparat mięśniowo-ruchowy, poprawia apetyt. Zabawy ruchowe są źródłem radości dla dzieci, dlatego że dają swobodę oraz rozładowują napięcie nerwowe, zaspakajają naturalną potrzebę ruchu. Ćwicząc sprawność fizyczną wyrabiamy u dzieci siłę i wytrwałość.

Zabawa musi być dostosowana do możliwości fizycznych i psychicznych dzieci, ich umiejętności, wiadomości.

ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE MOTORYKĘ

Dzieci lubią zabawy ruchowe z przyborami toteż zabawa np. woreczkami z grochem oraz manipulacja różnego rodzaju przyborami rozwija sprawność manualną rąk.

Ważną umiejętnością w osiąganiu samodzielności jest orientacja w przestrzeni. Zabawy ruchowe ćwiczenia gimnastyczne doskonale ćwiczą orientację we własnym ciele. Zabawy ruchowe ćwiczą i wyrabiają cechy osobowości takie jak: odwaga, zaradność, cierpliwość, wytrwałość, umiejętność pokonywania trudności, dyscyplina, podporządkowanie się, samodzielność, szybka reakcja na polecenia, umiejętność wygrywania i przegrywania. Szczególnie znaczenie mają tu zabawy zespołowe. Uczą one współżycia współdziałania.

Przez opowiadanie o zabawie, wydawanie poleceń i wyjaśnianie, uczymy dziecko rozumienia mowy, wzbogacamy jego słownik.

 Zabawy ruchowe ćwiczą również słuch, dotyk, kinestezję, spostrzegawczość, wyobraźnię, myślenie.

Ponadto zabawy ćwiczą pojęcia matematyczne i przestrzenne: pod, nad, na, za, wysoko, nisko, mało, dużo.

Należy pozwolić dziecku na uczestniczenie we wszystkich zajęciach domowych i naśladowanie czynności dorosłych w zabawach „na niby”, np. przy zajęciach kuchennych. Matka zapoznaje dziecko w trakcie przygotowywania posiłków z jarzynami, owocami, kaszą, grochem, fasolą itp. Pomagamy dziecku różnicować dotykiem, smakiem, węchem różne produkty, informujemy je o rodzaju i zastosowaniu ich. Poprzez możliwość takiej zabawy dajemy dziecku również okazję do ćwiczenia w naturalnej sytuacji drobnych mięśni palców. Pomoc dziecka przy pracach domowych służy, więc uaktywnianiu go, usprawnianiu, a przede wszystkim zacieśnianiu więzi uczuciowej z rodziną.

Koniecznym elementem zdrowia i rozwoju motorycznego dziecka są spacery i zabawy ruchowe na powietrzu. Spacery wykorzystujemy w każdej porze roku do poznawania terenu i obserwacji z dzieckiem i opowiadania mu o zmianach w przyrodzie, różnicach pogody.